چطور فرزندانی بانظم داشته باشیم؟
آموزش نظم به کودکان یکی از دغدغه‌های اصلی خانواده‌هاست. بسیاری از والدین از شلختگی فرزند خود شاکی هستند و به روش‌های مختلف سعی در اصلاح رفتار و آموزش مرتب بودن به کودک دارند، این درحالیست که برخی از روش‌ها نتیجه معکوس دارد و تنها اوضاع را بدتر از شرایط موجود خواهد کرد. گاهی والدین فکر می‌کنند که اگر خودشان کارها را انجام دهند، آسان‌تر است، اما این کار باعث شکل‌گیری مشکل در سال‌های نوجوانی خواهد شد، یعنی زمانی که کنترل شلختگی فرزندتان از دست شما خارج می‌شود. پس بهترین زمان برای نظم آموزی به کودک پیش از ورود به دوران نوجوانی است.
دلیل بی‌نظمی کودکان چیست؟
دلیلی وجود ندارد که کودک نتواند به شما در مرتب کردن وسایل و ریخت و پاش‌هایش کمک کند. دلایل مختلفی می‌تواند علت بی‌نظمی کودک را توجیه کند از جمله:
- تنبلی کودک
- جلب توجه دیگران
- عدم اعتماد به نفس
- نداشتن استقلال
- بیهوده دانستن نظافت
- اعتراض به والدین یا خشم از آنها
- آسان‌گیری یا سخت‌گیری افراطی والدین
آموزش نظم به کودکان بیشتر در خانواده‌های منظم اتفاق می‌افتد؛ چراکه کودک منظم از ابتدا شاهد نظم و انضباط در والدین و محیط پیرامون خود بوده و از رفتار اعضای خانواده الگوبرداری کرده تا اینکه در نهایت نظم و انظباط در او درونی شده است.
روش‌های آموزش نظم به کودک
بر همین اساس برای آموزش مرتب بودن به کودکان باید از همان ابتدا قوانینی در خانه وضع شود. در اجرای اصول و قوانین باید قاطع بود و نه سخت‌گیر. و البته همه اعضای خانواده مکلف به اجرای قوانین هستند. برای ارتقای مهارت نظم در کودکان راهکارهای زیر توصیه می شود:
۱٫ هنگام آموزش نظم به کودک آرام و صبور باشید و از دعوا کردن بر سر این موضوع پرهیز کنید.
۲٫ تا جایی که امکان دارد اجازه استقلال به کودک دهید و تلاش‌های او را در منظم بودن تحسین کنید. در صورتی که نتوانست برای شروع مطابق میل شما رفتار کند، هرگز ناراحت نشوید و او را سرزنش نکنید، این اولین گام خوداتکایی و استقلال کودک است پس از او تشکر کنید.
۳٫ اگر می‌خواهید فرزند شما روزانه اتاقش را مرتب کند، باید زمانی را با توافق هم مشخص کنید تا در آن زمان مشخص این کار انجام شود. بهترین زمان مرتب کردن اتاق می‌تواند قبل از خوابیدن باشد. برای شروع دو روز در هفته را انتخاب کنید. کودک پیش از آنکه اتاقش را مرتب کنند، اجازه انجام دادن هیچ کار دیگری را ندارند. البته از قبل این مسئله حتماً باید به او اطلاع داده شود.
۴٫ هنگام تعریف کردن قصه برای کودک، مقوله منظم بودن را از دید قهرمان داستان موضوعی مهم نشان دهید.
۵٫ برای آموزش نظم به کودکان می توان همکاری و تقسیم کار را به آنها پیشنهاد دهید. مراقب باشید تمامی کارها را خود به عهده نگیرید.
۶٫ برای افزایش مهارت نظم در کودک بازی مسابقه با ساعت را انجام دهید. یعنی به کودک بگویید برای انجام یک کار معین چقدر زمان دارد. “ببینم می‌توانی قبل زنگ زدن ساعت اسباب بازی‌هایت را جمع کنی.”
۷٫ در ابتدا کودک باید بداند که می‌تواند درخواست شما برای منظم بودن را انجام دهد. پس در ابتدا وظایف کودک را به بخش‌های کوچک تقسیم کنید. اینکه بگویید اتاقت را مرتب کن، کافی نیست. ممکن است که دیدگاه او از مرتب کردن مطابق با دیگاه شما نباشد. به جای آن بگوید: “ماشین‌هایت را توی این جعبه بذار.”
۸٫ از برچسب زدن‌های منفی به کودک خودداری کنید، مثلا نگویید چه بچه بی نظم شدی، شلخته شدی و … تنها رفتارهای نظم‌آمیز او را تشویق کنید.
۹٫ یکی از روش‌های آموزش مرتب بودن به کودکان ومسئولیت پذیریواگذار کردن تدریجی کارهای کوچک به کودک است.
نکاتی درباره آموزش نظم به نوجوانان
شلختگی و بی‌مسئولیتی برخی از نوجوانان، والدین را گاهی منجر به بحث و دعوا می‌شود؛ به طورکه نوجوان بیشتر به لجبازی و سرکشی رو می‌آورد.
۱٫ نوجوان در سن بلوغ، درحال تجربه آشفتگی‌هایی درونی است و به همین دلیل این آشفتگی را به محیط بیرونی تعمیم می‌دهد. پس خیلی درباره نظم سخت‌گیری نشان ندهید؛ زیرا را در این سن صمیمیت و کاهش فاصله عاطفی باید مهم‌ترین مساله برای والدین باشد.
۲٫ ممکن است نوجوانان کمک‌هایی که به آنان در مرتب کردن وسایلشان می‌شود را نوعی بی‌احترامی و یا تجاوز به حریم شخصی و کنترل شدن توسط والدین قلمداد کنند.
۳٫ اگر نوجوان کمک شما را نپذیرفت به نظرش احترام بگذارید و بگویید چه قسمت از ریخت و پاش‌ها باید مرتب شود و تا چه زمانی.
۴٫ یادآوری به صورت یک کلمه‌ای باشد و از غر زدن، نصیحت و سخنرانی کردن و مقایسه او با دیگران بپرهیزید.
۵٫ از تلاش نوجوان انتقاد نکنید؛ زیرا او دلسرد می‌شود و انگیزه خود را از دست خواهد داد. از بیان کردن خطاهای او بپرهیزید.
۶٫ اجازه دهید در برخی وضعیت‌ها که خطر آسیب‌پذیری وجود ندارد، نوجوان شما نتایج و پیامدهای اعمال خود را ببیند و تجربه کسب کند.
برای دریافت آخرین مطالب دکتر حسینی روان درمانگر کودک در آمل می توانید به پیج اینستاگرام را هم فالو داشته باشید
