روانشناسی بازی کودک : ۶ مرحله رشدی در بازی کودک

روانشناسی بازی چیست؟

بازی از دیر باز و در جوامع مختلف، علی الخصوص از نظر روانشناسی بازی کودک مورد توجه بوده است. این مقوله هیچ ارتباط خاصی به سن، جنسیت و نژاد افراد ندارد و از این جنبه می‌توان آن را بسیار انسانی خواند. بازی‌ها فواید بسیاری دارند که می‌توان آن‌ها را در طول زندگی لمس کرد. از کمترین موارد قابل ذکر ایجاد روابط اجتماعی و پیدا کردن دوستان همراه در طول زندگی است. اغلب افرادی که به یک باشگاه ورزشی یا کلوب ‌می‌روند به مرور به دوستان نزدیک هم تبدیل می‌شوند.

این مورد برای بزرگسالان ذکر شد، اما به قول متخصصان روانشناسی بازی کودک؛ بازی برای کودکان از آب و غذا هم واجب‌تر است. زیرا آن‌ها از این دریچه با دنیا ارتباط برقرار کرده و آن را درک می‌کنند. تأثیر بازی بر رشد اجتماعی کودکان انکار ناپذیر است.

بازی و رشد کودک

بازی فقط سرگرمی است!

هرگونه فعالیت، سازمان یافته یا بدون ساختار، که کودک شما سرگرم‌کننده و لذت بخش می‌داند، بازی محسوب می‌شود. اما بازی بسیار بیشتر از یک فعالیت سرگرم‌کننده برای فرزند شما است! با رشد کودک، مراحل مختلف رشد بازی را پشت سر می‌گذارند. وجود چنین مراحلی برای رشد خود او هم حیاتی هستند.

در حین بازی، کودکان مهارت‌های مهمی را می‌آموزند و توسعه می‌دهند که در طول زندگی خود از آن‌ها استفاده خواهند کرد. حل مسأله، خلاقیت و تمایل به ریسک کردن تنها تعدادی از مهارت‌هایی هستند که از طریق بازی توسعه می‌یابند.

در روانشناسی بازی کودک می‌خوانیم؛ کودکانی که از تخیل خود استفاده می‌کنند و در محیط‌های امن «وانمود می‌کنند» می‌توانند در مورد احساسات خود، آنچه مورد علاقه آنهاست و نحوه سازگاری با موقعیت‌ها بیاموزند. وقتی کودکان با یکدیگر بازی می‌کنند، این فرصت به آن‌ها داده می‌شود که نحوه تعامل با دیگران و رفتار در موقعیت‌های مختلف اجتماعی را بیاموزند. این اتفاق از موارد حیاتی برای رشد عاطفی اجتماعی فرزند شماست.

مراحل بازی در دوران کودکی

حتماً زمان و فضای کافی برای بازی و رشد به کودک خود بدهید.

در دوران کودکی ۶ مرحله بازی وجود دارد که همه آن‌ها برای رشد کودک شما مهم هستند. همه مراحل بازی شامل کاوش، خلاقیت و سرگرمی است. این لیست توضیح می‌دهد که چگونه بازی کودکان با افزایش سن و رشد مهارت‌های اجتماعی تغییر می‌کند.

#۱ روانشناسی بازی کودک : بازی بدون اشغال (تولد تا ۳ ماهگی)

در این مرحله کودک فقط با دست‌ها، پا‌ها و غیره حرکات زیادی انجام می‌دهد.

آن‌ها در حال یادگیری نحوه حرکت بدن خود هستند. ممکن است او را ببینید که اشیاء مختلف که مقابلش قرار می‌گیرد را با اشتیاق فشار می‌دهد. سعی می‌کند انگشت شما را در دست خود نگهدارد. این جدای از عکس العمل معمول است که همه گمان می‌کنند یک بازتاب رفتاری است. لگد زدن، لمس کردن یک پارچه که در نزدیکی نوزاد قرار دارد و … همه از کار‌هایی است که جزء این لیست بازی در روانشناسی بازی کودک قرار می‌گیرد.

#۲ روانشناسی بازی کودک : بازی انفرادی (تولد تا ۲ سالگی)

این مرحله‌ای در روانشناسی بازی کودکان است که فرزند شما به تنهایی بازی می‌کند.

آن‌ها هنوز علاقه‌ای به بازی با دیگران ندارند. دوست دارند وسایل بازی آن‌ها مال خودشان باشد و کسی به حریم خصوصی آن‌ها وارد نشود. به حس مالکیت فرزندتان در این سن احترام بگذارید و او را مجبور نکنید که وسایل و اسباب بازی هایش را با دیگران شریک شود.

در کتاب های روانشناسی بازی کودکان اشاره می شود که می‌توانید به جای چنین کاری چند عدد از وسایل بازی پر کاربرد تهیه کنید تا در صورت حضور کودکی دیگر بتوانید آن وسیله دیگر را به کار ببرید. تحقیقات در مورد روانشناسی بازی تخت عنوان “روانشناسی اسباب بازی کودکان” این نکته را به شدت تاکید دارند.

#۳ روانشناسی بازی کودک : تماشاگر/رفتار تماشاچی (۲ سالگی)

در مرحله روانشناسی بازی کودک دو ساله، کودک شروع به تماشای بازی کودکان دیگر می‌کند اما با آن‌ها بازی نمی‌کند.

او مثل یک کاروز که در ابتدای مسیر خود قرار دارد، با نگاه کردن قواعد بازی را یاد می‌گیرد. در این لحظه‌های خاص کودک را مجبور به مشارکت در جمع نکنید. این مورد حتی برای بچه‌های بزرگتر از این سن هم پیش می‌آید. در زمان‌های ورود به مکان‌های نا آشنا یا جمع‌های غریبه، ممکن است که کودک در ابتدا ساکت باشد و یا فقط با چشمان باز به اطراف خیره شود. به او زمان بدهید تا خوب تماشا کند و بشنود. او با این کار عرضیابی مناسبی برای تعامل با محیط پیدا خواهد کرد.

#۴ روانشناسی بازی کودک : بازی موازی (۲+ سال)

وقتی کودکی در کنار یا نزدیک دیگران بازی می‌کند اما با آن‌ها بازی نمی‌کند، به این مرحله بازی موازی می‌گویند. او در حال آماده شدن برای ورود به بازی جمعی است. اما هنوز نیاز به زمان دارد. او با شروع بازی خود در کنار بازی دیگر کودکان این نشانه را بروز داده است که یک گام جدید در مراحل رشد روانشناسی بازی کودک را برداشته است. آن را به فال نیک بگیرید.

#۵ روانشناسی بازی کودک : بازی همکار (۳ تا ۴ سالگی)

این مرحله در روانشناسی بازی کودک مربوط به زمانی می‌شود که کودک در طول بازی شروع به تعامل با دیگران می‌کند، اما در این مرحله تعامل زیادی وجود ندارد. یک کودک ممکن است فعالیتی را در ارتباط با بچه‌های اطراف خود انجام دهد، اما در واقع نمی‌تواند با کودک دیگر ارتباط برقرار کند. به عنوان مثال، بچه‌ها ممکن است همه با یک قطعه از وسایل زمین بازی مشغول بازی شوند، اما همه آن‌ها کار‌های مختلفی مانند بالا رفتن، تاب خوردن و غیره را انجام دهند.

#۶ روانشناسی بازی کودک : بازی تعاونی (۴+ سال)

وقتی کودکی با دیگران بازی می‌کند و به فعالیت با سایر کودکانی که در بازی مشغول هستند علاقه‌مند است، در بازی‌های مشارکتی شرکت می‌کند. به یاد داشته باشید مواردی که به آن‌ها اشاره کردیم بسیار مهم هستند. یعنی زمانی که کودک به فعالتی علاقه ندارد و در آن شرکت نمی‌کند، این نشانه گوشه گیر بودن فرزند شما نیست. بلکه او نیاز به قرار گرفتن در موقعیت‌هایی با زمینه‌های مورد علاقه خودش دارد.