وابستگی کودک به مادر چیست؟
یکی از شایع‌ترین اختلالات دوران کودکی، وابستگی کودک به والدین، به خصوص مادر است که می‌تواند مشکلات زیادی را هم برای کودک و هم برای مادر به وجود آورد و زندگی هر دو را تحت تاثیر قرار دهد.
همه ما در دوران کودکی و از بدو تولد، به والدین خود، به خصوص مادر، احساس نیاز و وابستگی داریم؛ این احساس نیاز کاملا طبیعی است. زیرا همه نیازهای ما توسط والدینمان برآورده می‌شود و این موضوع کاملا طبیعی است که کودک تا حدی به مادر خود وابستگی داشته باشد. اما رفته رفته، و با بزرگ شدن کودک، باید از این میزان وابستگی کاسته شود و به مرور زمان، کودک برخی از فعالیت‌ها و کارهای خود را به شکل مستقل انجام دهد.
با این حال، این فرآیند برای همه کودکان به طور یکسان اتفاق نمی‌افتد و در این بین ممکن است که برخی از کودکان، به دلیل برخی از تجربه‌ها و شرایط تربیتی نادرست، وابستگی به مادر را در سنین بالاتر، حتی دوران مدرسه، نیز با خود همراه داشته باشند. در چنین شرایطی می‌گوییم که کودک دچار اختلال وابستگی به مادر شده است. این اختلال هرچه سریع‌تر باید به شیوه‌ای اصولی درمان شود تا عوارض و تاثیرات منفی آن روی زندگی مادر و کودک کم‌تر شود.
علت وابستگی کودک به مادر
وابستگی کودک به مادر می‌تواند به دو دلیل عمده به وجود آید؛ اضطراب جدایی کودک و اضطراب اجتماعی. در اغلب موارد، این اضطراب جدایی کودک است که باعث وابستگی کودک به مادر می‌شود. اضطراب جدایی معمولا در اثر رفتارهای خانواده و محیطی که کودک در آن زندگی می‌کند، شکل می‌گیرد.
به عنوان مثال، در خانواده‌هایی که زندگی پرتنشی را تجربه می‌کنند یا به هردلیلی، کودک تنها از حضور یک والد بهره‌مند است، احتمال ابتلا به اختلال وابستگی کودک به مادر بیشتر است. از دست دادن یکی از نزدیکان کودک، مثل پدربزرگ یا مادربزرگ نیز می‌تواند روی اختلال وابستگی کودک نیز تاثیرگذار باشد.
همچنین، در برخی از موارد نیز رفتار والدین و شیوه تربیتی که والدین در پیش می‌گیرند، می‌تواند باعث بروز اختلال وابستگی کودک به مادر شود. مادرهایی که محل خواب کودک را دیر از پدر و مادر جدا می‌کنند و همچنین کودکانی که تا پس از دو سالگی نیز همچنان از شیر مادر تغذیه می‌کنند، احتمال ابتلا به اختلال وابستگی کودک به مادر بیشتری دارند.
درمان وابستگی کودک به مادر، باعث استقلال کودک می‌شود. استقلال کودکان از جمله موارد مهمی است که این روزها به دغدغه بسیاری از والدین تبدیل شده است. کودک شما همیشه نمی‌تواند به شما وابسته باشد و شما همه نیازهای او را بر طرف کنید؛ پس از گذراندن دوران کودکی، لازم است که فرزند شما بتواند در جامعه حضور موثر داشته باشد و از عهده کارهای خود بربیاید. برای آن که فرزند خود را برای چنین شرایطی آماده کنید، لازم است که مستقل بودن را از همان دوران کودکی، به او بیاموزید.
راهکارهایی برای کاهش وابستگی کودک به مادر
همانطور که گفتیم، وابستگی کودک به مادر، تاثیرات منفی زیادی را روی زندگی هردوی آن‌ها دارد؛ اما خوشبختانه، این اختلال کاملا قابل درمان است و روانشناس کودک می‌تواند در رفع و کاهش این مشکل، به صورت کاملا اصولی به شما کمک کند. در ادامه، برخی از راهکارها و توصیه‌های روانشناسان کودک برای کاهش وابستگی کودک به مادر را بررسی می‌کنیم:
درک کودک و عدم سرزنش
یکی از مهم‌ترین نکاتی که در کاهش و درمان وابشتگی کودک به مادر باید به آن توجه داشته باشید، درک احساسات کودک و عدم سرزنش اوست. هیچگاه کودک خود را برای این که به شما وابستگی دارد و اصطلاحا همواره به شما می‌چسبد و از شما جدا نمی‌شود، سرزنش نکنید یا کودک را با دیگران مقایسه نکنید؛ بلکه سعی کنید برای کودک توضیح دهید که احساسات او را درک می‌کنید و به او قوت قلب دهید و تشویقش کنید که از شما جدا شود و تجربه‌های جدید را امتحان کند.
رها کردن کودک با اطلاع قبلی
کودکی که دچار اختلال وابستگی کودک به مادر است، در صورتی که به ناگهان از مادر خود جدا شود، اضطراب شدیدی را تجربه می‌کند و شرایط برای او ناخوشایند می‌شود. بهتر است که قبل از رها کردن کودک خود در جمع یا مکانی، حتما به او اطلاع دهید و زمان رفتن و آمدن خود را مشخص کنید. در صورتی که یواشکی و بدون اطلاع کودک او را ترک کنید، اضطراب او را بیشتر می‌کنید و دفعات بعد، کودک به شما اعتماد نخواهد کرد.
جدا کردن اتاق خواب کودک
یکی از کارهای بسیار موثری که روی کاهش وابستگی کودک به مادر بسیار تاثیرگذار است، جدا کردن اتاق خواب کودک است. بهترین زمان جدا کردن اتاق خواب کودک، فاصله زمانی ۶ ماه تا ۱ سال است؛ اما این کار را حتما باید با مشورت روانشناس کودک انجام دهید و طبیعی است که در این سن، نیاز است که در طول شب چندین بار به کودک سر بزنید.
اگر می‌خواهید در آینده کودک مستقل و مسئولیت‌پذیری داشته باشید، لازم است که در دوران کودکی، وابستگی کودک به مادر را کم کنید و کم‌کم مسئولیت برخی از کارها را به عهده کودک بگذارید. برای آن که کودکی مسئولیت پذیر داشته باشید، باید این موضوع را از همان دوران کودکی به او آموزش دهید و از کودک بخواهید که در انجام برخی از کارها با شما همکاری کند. کودکان مسئولیت پذیر در آینده نیز بسیار موفق‌تر عمل می‌کنند و معمولا توانایی انجام کار گروهی، که یکی از مهارت‌های بسیار مهم در دنیای امروز است، دارند و در گروه خیلی راحت می‌توانند با سایر افراد تعامل و همکاری داشته باشند.
کاهش وابستگی مادر
در برخی از موارد، این جدا شدن کودک نه تنها برای کودک سخت است، بلکه مادر را نیز آزار می‌دهد. وابستگی کودک به مادر، یه وابستگی دو طرفه است و در برخی از موارد مادر همچنان دوست دارد که کودک را نزدیک به خود نگه دارد. اگر می‌خواهید به کودک خود کمک کنید، این نکته بسیار مهم است که روی خود کار کنید و به مرور زمان، وابستگی و نگرانی‌های خود را کاهش دهید.
