تیک در کودکان، سندروم تورت (Tourette Syndrome) یا TS یکی از اختلالات شایع دوران کودکی می باشد. تیک عبارت است از؛ حرکات و یا صداهای غیرارادی، ناگهانی، سریع، ناموزون، تکراری و کلیشه ای که فرد مبتلا در مقابل آن تقریبا، نمی تواند مقاومت داشته باشد اما برای مدتی می تواند با اراده آن را کنترل کند.
انواع تیک عصبی در کودکان
تیک ها به طور معمول در اواخر دواران کودکی دیده می شود. اما در طی سال های دیگر، می توان این اختلال را در آن ها دید. در کودکان به دو نوع ساده و مرکب تقسیم بندی می شوند. تیک های ساده معمولی عبارت هستند از؛
- حرکت های پرتابی گردن، پرش و یا تغییر شکل دهان، چشمک زدن، چروک پیشانی، بالا انداختن شانه، غنچه کردن دهان، نشان دادن دندان ها، بالا رفتن ابرو، بیرون آوردن زبان، کشیدن انگشتان، صاف کردن گلو، خرخر کردن، بالا کشیدن بینی، سرفه کردن، عطسه، عوعو کردن و … .
تیک های مرکب عبارت هستند از:
- رفتار های آرایشی، قیافه گرفتن، حرکات پرشی دست، شانه، بازو، خود را زدن، گاز گرفتن، لمس کردن، پا به زمین کوبیدن ، بوئیدن اشیاء، تکرار کلمات و … .
اختلال تیک موقت زمانی تشخیص داده می شود که کودکان یک یا چند تیک را برای مدت کوتاه یا دوره های زمانی کوتاه داشته باشند. در برخی از کودکان، علائم ادامه می یابد، بنابراین تشخیص و درمان سندرم تورت سخت می شود. بسیاری دیگر از علائم ادامه پیدا نخواهند کرد.
تیک در کودکان خردسال شایع است. اگر هیچ مشکل پزشکی، جسمی یا عاطفی دیگری وجود نداشته باشد، باید تیک ها را نادیده گرفت.
علت تیک عصبی در نوزادان
از پلک زدن تا شانه بالا انداختن گرفته تا سرفه های عصبی، همه کودکان نوپا مستعد ابتلا به تیک عصبی هستند، به ویژه در مراحل رشد. در صورت بروز چنین رفتاری دلیلی وجود ندارد که خودتان را مقصر بدانید، اما باید درک کنید که کودک شما با استرس یا ناراحتی دست و پنجه نرم می کند.
علت
تیک در کودکان معمولا از طریق اختلال های تطابقی همانند؛ دستکاری بدن یا ادامه ی شرایط نامساعد محیطی، به وجود آمدن درگیری های مختلف زندگی و اضطراب های شدید بوجود می آیند. به نظر می رسد که تیک در خانواده هایی که دارای افراد مبتلا به اختلالات تیک هستند شایع تر می باشد و همچنین تیک در مردان سه برابر زنان بیشتر وجود دارد.
نمونه های تیک های عصبی
- چشمک زدن لمس یا بوییدن اشیا
- تکان دادن سر یا تکرار حرکات مشاهده شده
- شانه بالا انداختن یا حرکت پا در یک الگوی خاص
- حرکات دهان
- غرغر کردن یا تکرار کلمات
- سرفه کردن تکرار کلمات یا عبارات دیگران
- استفاده از الفاظ مبتذل، زشت و ناسزا
علاوه بر این دقت داشته باشید که تیک ها
- از نظر نوع، فراوانی و شدت متفاوت هستند.
- اگر بیمار بوده یا استرس داشته باشید تیک ها شدید تر می شوند.
- ممکن است در هنگام خواب رخ دهد.
- در سال های اولیه نوجوانی بدتر می شود و در دوران گذار به بزرگسالی بهبود می یابد.
نحوه برخورد با تیک کودکان
به صورت کلی هنوز مشخص نشده است که تیک ها از بین خواهند رفت و یا به انواع مزمن تبدیل خواهند شد. تمرکز و توجه روی تیک اکثرا موجب تشدید آن می شود. به افراد خانواده ها توصیه می شود که تا جایی که امکان دارد، در ابتدا به آن توجهی نداشته باشند اما اگر تیک به حدی شدید باشد که سبب بروز اختلال در عملکرد فرد، آشفتگی و یا پریشانی هیجانی قابل توجهی شود، معاینات کامل برای آن ها توصیه می شود.
برای درمان تیک ها معمولا متخصص تیک کودکان از روان درمانی و دارو درمانی استفاده می شود. همچنین از روش های رفتاری، خصوصا درمان های ” برگشت عادت ” در معالجه ی تیک های گذرا استفاده می شود و بسیار ارزشمند و تاثیر گذار است.
درمان تیک عصبی چشم در کودکان
تیک عصبی چشم در کودکان به دلیل تغییرات در بخش هایی از مغز هستند که حرکت را کنترل می کنند. تیک عصبی اغلب در کنار سایر اختلالات مانند: اختلال کمبود توجه بیش فعالی (ADHD) بیش تر رخ می دهد.
دارو درمانی می تواند برای کاهش تیک های شدید یا مخرب استفاده شود. داروها همچنین می توانند برای کاهش علائم بیماری های مرتبط مانند بیش فعالی یا وسواس فکری نیز استفاده شوند. البته باید دقت داشته باشید که داروها تیک ها را به طور کامل از بین نمی برند.
اغلب رفتار درمانی، دارودرمانی یا ترکیبی از این دو روش تجویز می شود. رفتار درمانی به افراد کمک می کند تا یاد بگیرند علائم تیک خود را مدیریت کرده و شدت تیک را کاهش دهند.
کمبود ویتامین های A و D در کودکان به شدت با اختلالات تیک مرتبط است و ویتامین های A و D همبستگی منفی با شدت اختلالات تیک نشان می دهند البته مصرف دارو برای جبران این ویتامین ها باید زیر نظر دکتر انجام بشود.
تشخیص سندروم تورت
- هم تیک های حرکتی و هم تیک های صوتی تجربه می شود.
- تیک ها چندین بار در روز، تقریبا هر روز یا به طور متناوب رخ می دهد.
- تیک ها قبل از ۱۸ سالگی شروع می شوند.
- تیک ها توسط داروها، مواد دیگر یا اختلالات پزشکی دیگر ایجاد نمی شوند.
چگونه تیک کودکان را برطرف کنیم
تیک ها، حتی زمانی که مکرر باشند نیز به ندرت مضر هستند. فقط به این دلیل که یک فرد تیک دارد، به این معنی نیست که نیاز به دارو دارد.
تیک ها در صورتی که دردناک باشند یا زندگی فرد را مختل کنند، باید درمان شوند.
کودکانی که تیک یا تورت دارند معمولاً مشکلات دیگری مانند بیش فعالی، اختلال وسواس فکری جبری، اضطراب یا مشکلات یادگیری دارند که باید هنگام درمان در نظر گرفته شود.
گاهی اوقات، تیک ها بدون دارو نیز بهبود می یابند. یک محیط حمایتی برای کودک یا نوجوان ممکن است تیک ها را بهتر کند. بهتر است در خانه تیک ها را نادیده بگیرید. با این حال درمان زمانی موفقیت آمیز است که با کمک مشاور از درمان CBIT (مداخله رفتاری جامع برای تیک ها) نیز استفاده شود.
رفتار درمانی
مداخلات رفتاری شناختی برای درمان تیک در کودکان، از جمله آموزش تغییر عادت، می‌تواند به شما کمک کند تا تیک‌ها را کنترل کنید.
روان درمانی
روان درمانی علاوه بر کمک به مقابله با سندرم تورت، می تواند به مشکلات همراه مانند بیش فعالی، وسواس، افسردگی یا اضطراب کمک کند.
تحریک عمقی مغز(DBS)
برای تیک های شدید که به درمان های دیگر پاسخ نمی دهند، ممکن است کمک کند. با این حال، این درمان هنوز در مراحل اولیه تحقیقاتی است و به تحقیقات بیشتری نیاز دارد تا مشخص شود آیا این درمان ایمن و موثر برای سندرم تورت است یا خیر.
به هر حال پیش از مصرف داروها حتما با مشاور و دکتر صحبت کنید تا در مورد عوارض جانبی آن یا اختلالات همزمان اطلاع لازم را کسب کنید.
دارو درمانی
دارو درمانی می تواند تاثیر مثبتی داشته باشد اما باید دقت داشته باشید که عوارض جانبی نیز مانند خواب آلودگی مفرط را به دنبال دارد. برای برخی از کودکان، این اتفاق نمی افتد. برای دیگران، این عوارض رخ می دهد اما ممکن است موقتی باشد.
گاهی اوقات تیک های مکرر باعث درد عضلانی یا سردرد می شود. این احساس همراه با برخی تیک ها ممکن است دردناک باشد. علاوه بر این برخی از کودکان دارای تیک های خود آسیب رسان (نیشگون گرفتن، ضربه زدن و غیره) هستند. در این شرایط استفاده از مسکن ها می تواند کمک زیادی به افراد کند.
تیک در کودکان بیش فعال
کودکان مبتلا به ADHD بیشتر از کودکان سالم به تیک مبتلا می شوند. ۲۰٪ از کودکانی که بیش فعالی تشخیص داده می شود به اختلال تیک مزمن مبتلا هستند و برعکس، نیمی یا بیشتر از کودکانی که مبتلا به سندرم تورت تشخیص داده شده اند، بیش فعالی نیز دارند.
بنابراین قطعاً ارتباطی بین ADHD و تیک وجود دارد. حدود نیمی از کودکان مبتلا به تیک های مزمن دارای بیش فعالی هستند. تیک یک حرکت ناگهانی، تکراری یا صدایی است که کنترل آن برای فرد دشوار است.
عوارض تیک عصبی در کودکان
- گاهی اوقات، کودک ممکن است یک تیک صوتی بسیار بلند ایجاد کند که اگر مکرر باشد، می تواند برای خانواده و کلاس درس ایجاد مشکل کند. خوشبختانه تیک های صوتی بلند به ندرت بیش از یک سال وجود دارد.
- تیک های مکرر ممکن است در خواندن، نوشتن، صحبت کردن، نواختن آلات موسیقی یا ورزش اختلال ایجاد کنند. خوشبختانه، این مشکل غیر معمول است و زیاد رخ نمی دهد. البته خوشبختانه هنگامی که کودک بر موضوعی تمرکز می کند کم رنگ می شود.
- اذیت و قلدری نیز ممکن است برای کودک مشکل ساز باشد. والدین کودکان در سن مدرسه باید با کودک صحبت کنند که وقتی کسی در مورد تیک عصبی آن ها می پرسد چه بگوید. کودکان ممکن است بگویند، “این فقط یک عادت است”، “این فقط کاری است که من انجام می دهم”، “این یک تیک است” یا، “من سندرم تورت دارم.” از معلم آن ها نیز می توانید بخواهید که در مورد این سندرم در کلاس توضیح دهد.
- برای نوجوانان، تیک ها ممکن است باعث ایجاد یا افزایش بدخلقی، اضطراب، غم و اندوه یا افسردگی شود. (تصور کنید که برای برخی از نوجوانان چقدر سخت است که از نظر اجتماعی هماهنگ شوند.) تحقیقات نشان می دهد که والدین اغلب بیشتر از بچه ها نگران پیامدهای اجتماعی تیک هستند و همین ممکن است باعث افزایش اضطراب یا افسردگی کودکان و نوجوانان شود.
منبع:e-teb.com
